ZEKA NEDİR?
Zeka zihinsel bir işlemdir. Bir bilgiyi alma, kaydetme, geri çağırma, diğer bilgiler ile ilişki kurmayı ifade eder. Bilgisayarın işlemcisi gibi düşünebiliriz. Toplumda ki popülasyonun %5’i ‘Normalin altında’ , %5’i ‘Normalin Üstünde’ ve %90’ı ‘Normal’ aralıktadır.
Duygusal zeka, temelde duyguları anlama ifade edebilme, başkalarının duygularını sezinlemeye duygusal zeka denir.
Zeka, anne karnında zeka gelişmeye başlar. Duygusal zeka ise 4. Aydan sonra gelişmeye başlar.
Çocuklarımızın duygusal zekasını nasıl geliştirebiliriz?
Zeka geliştirilebilen bir kavramdır. Azim, sabırlılık ve çalışma ile bu mümkündür. Birçok ebeveyn çocuğunun zekasına katkıda bulunabilmek için araştırma yaparlar. IQ düzeyinden ziyade duygusal zekası gelişmiş çocukların hayatın tüm alanlarında daha başarılı olduğu ve kişiler arası ilişkilerinin daha iyi olduğu gözlemlenmiştir.
Çocuk duygu ile ilgili ne kadar çok duygu bilirse o kadar duygusal zekası desteklenmiş olur. ‘’Bugün okulda neler oldu?’’ dersek cevap alamayız. ‘’Bugün okulda seni mutlu eden bir şey varmıydı?’’, ‘’Bugün arkadaşlarınla oynarken seni üzen ne oldu?’’ gibi soru şeklimizi değiştirirsek daha güzel cevaplar alabiliriz. Çocuğunuza örnek olarak ve onunla empati kurarak duygularını ifade etmesine yardımcı olabilirsiniz. Bir oyuncağı elinden alındığında kızan çocuğunuza ‘’Şuan sinirlenmiş görünüyorsun seni anlıyorum’’ veya korkmuş çocuğunuza ‘’korktuğunun farkındayım gel sakinleşmene yardımcı olayım’’ gibi onu anlayan ve destek veren cümleler kullanabilirsiniz.
Biz duygularımızı bastırmayı öğrenmiş bir milletiz. ‘’Bunda ağlayacak ne var, erkek adam korkar mı, şımarıklık yapma.’’ gibi sözlerle duygularımız bloke edilir.
Bırakalım kendilerini ifade etsin çocuklar. ‘’Hadi sana bir duygu söyleyeyim onu canlandır’’
, ‘’Kitapta, dergide gördüğümüz resimlerdeki duyguları söyleyelim’’ gibi oyunlarla duygular hakkında konuşabilirsiniz.
Duygusal zekası gelişmiş ve gelişmemiş çocuklar arasında farklılıklar gözlemlenir. Gelişmiş çocuklar kendi duygularını ve başkalarının duygularını anlayabilir, ifade edebilir. Karşı tarafın duygularını anlayıp ona göre davranışlar geliştirir. Gelişmemiş çocuklar ise kendini ifade etmekte güçlük çekerler. Örneğin kızdım üzüldüm diyemez, onun yerine ağlar, bağırarak tepkisini gösterir. Çocuğunuza saygı duyarak, empati kurup anlayarak, örnek olarak, şevkat göstererek duygusal zekasının gelişmesine yardımcı olabiliriz.
Psikolog Gözde Demirsoy